Astray- a ghazal

The sense of loss even keener today 
As the things one stands to lose
Bit by bit
Get taken away

The sense of love
Welling up in misty eyes
Reminds me
Of each passing day.

Who were these people -
with words
you tried to reach?
What do they mean when 
There's nothing left to say?

Blink, again 
And make it real
Take in the black darkness,
Make it gray.

It throbbed- with pain 
Each moment it lived
Each dream it dreamt
My mind - gone astray.

भाग्य

निर्हेतुक नजरांचा कोलाहल
शाळेच्या हॉलमधून झेलत चालतांना
मुलामुलींच्या गुंफलेल्या हातांमधून
वाट काढतांना
मीच अनोळखी होते
स्वत:ला

इंग्रजीतल्या मला मराठीतली मी
भेटेल का कधी?
शब्दार्थांच्या भिंती कोसळतील का कधी?

१०० दप्तरांचं ओझं मानाने वाहतांना
झुकलेले खांदे, पिकलेले केस
फाटलेला आवाज, इस्त्रीचे कपडे
मी होते ती, की निव्वळ माझी जिगीषा?

ह्या भिंतींनी मला आपलं म्हटलं,
अडखळत का होईना
व्हाईटबोर्डावर माझं अक्षर रुळलं.
भारतातल्या गोष्टींचा रंगीबेरंगी मुखवटा चढवला,
पण तरी त्यांचं किती मला,
नि माझं त्यांना कळलं.

ह्या हजारो चेहऱ्यांमधून
शे दोनशे तरी रोज खुणावतात-
मनात इतकी गर्दी?
पुन्हा कधीच नाही.

रोजचे राग-अनुराग
कोवळ्या अपेक्षा नि अर्धवटपणाचे हट्ट
पुन्हा कधीच नाहीत.

पणाला लावलेले दिवस
विसरलेले घर
खाजगी बंध-अनुबंध
हिशोबाला काढायचे नसतात कधीच.

तरीही वाटतं,
ह्या भिंतींना कधीतरी येईल का माझी सय?
लाखो स्वप्नांच्या कोलाहलात
विरून जाईल का माझा आवाज?

कि असं तुटल्यावरही न "सुटता" येण्याचं
भाग्य भेटेल अचानक
हसून विचारणाऱ्या, क्षणात ४ फूट वाढलेल्या
एखाद्या विद्यार्थ्यासारखं?

ग्रेडिंग पार्टी

मी कधी विचारही केला नव्हता- नवीन देशात नवीन मित्रमैत्रिणी मिळतील, त्यापुढे नवीन सहकारी मिळतील, नवीन नाती तयार होतील... शाळेत काम करतांना आयुष्यात प्रथमच मला जाणवलं- हे माझं विश्व आहे. त्या विश्वाचं अप्रूप वाटावं, इतकं वेगळं, तर कधी चक्क adventure वाटावं, इतकं अनोळखी.
कसं वर्णन करावं त्या विश्वाचं- ज्याला लौकिकार्थाने "शाळा" म्हणतात..........?
आमच्या डिपार्टमेंटमधे ऐकू आलेली ही काही असंबद्ध (random) वाक्य:

संवाद नं १.
रिबेका: "अगं आज सकाळी उठून माझ्या पोरांनी फार गोंडस कल्ला केला- Groundhog Day चा तो हॉग बाहेर आलाय, आणि त्याने आपली सावली पाहिल्यामुळे आता ६ आठवडे अजून बर्फ पडणारे..."
मी कोऱ्या चेहऱ्याने: "सॉरी रिबेका, तू काय बोलतेयस मला ढिम्म काही कळत नाहिये."
रिबेका: "ओSSS अगं आता तुला हळूहळू कळेल, अमेरिकेत काय गमतीशीरच पद्धती असतात.... हा Groundhog Day दर फेब्रुवारीत येतो, आणि पेन्सिलव्हेनियात तो साजरा करतात. "
(तिने मला सांगितलेली माहिती इथे वाचता येईल)
मी: "एकूण अमेरिकेत घुशीसारखे इतके वेगवेगळे प्राणी आहेत, की मला त्यातला धड फरकही कळत नाहिये!"
रिबेका: "खरं सांगू का, मला ही कळत नाही..............
आम्ही दोघी: खीखीखीखी..........


संवाद नं. २

एमी: तू तर रोज स्वयंपाक करतेस ना? ग्रेट आहेस. मी गेले ८ दिवस फ्रोझन लंच खातेय.

मी: आज काय आणलंस मग?

एमी: अगं मला ट्रेडर जो मधे फ्रोझन इंडियन जेवण मिळालं. अर्थात तू घरी करतेस त्याची आणि ह्याची बरोबरी नाही, पण चांगलं लागतंय. आणि ह्यात तर काही preservatives ही नव्हते.

मी: अय्या, हो का? छान दिसतंय की खरंच. मी पण आणून बघायला हवं :)

संवाद नं ३
मेरी-एलन (एक अनुभवी शिक्षिका): कसं चाललंय गं?
मी: ह्म्म्म, surviving :)
मेरी-एलन: अगं पहिलं वर्ष कठीणच असतं. पुढच्या वर्षी बघ.
मी: माझे इतके पेपर तपासायचे राहिलेत, आणि प्लॅनिंगच्या नावाने तर बोंबच आहे.
मेरी-एलन: You know what, don't be too hard on yourself. The work will never vanish. Enjoy your weekend!
मी: हो, ते ही खरंच. तुझ्याशी बोलून इतकं बरं वाटतंय. सांगायला कोणीतरी लागतं नं.

संवाद नं ४ लंचरूम
कॅरेन: तुम्हा कोणाकोणाचे पेपर तपासून झाले?

सिंडी: मी तर कालच गठ्ठा सगळा हातावेगळा केला. २ फ्री पिरियेड होते. आणि विकेंडला घरी काम घेऊन जायचं नाही असं ठरवलंय.

कॅरेन: छे! मला तुझा इतका राग येतोय- जेव्हा पहावं तेव्हा तुझं काम संपलेलं, आणि माझी फक्त सुरूवात!

मी: कॅरेन, तू इतकं वाईट वाटून घेऊ नको. मी आहे तुला सोबतीला. माझा एक गठठा राहिलाय.

एमी: खरं म्हणजे, मी आज उशीरापर्यंत थांबायचं म्हणत होते, तर तुम्हा कोणाला कॉफी वगैरे हवी असेल, तर मी घेऊन येते.

कॅरेन: अच्छा! तर मग आपण तिघी "ग्रेडिंग पार्टी" करूया का?

मी: येप्! ही मी आलेच............................

ऋतूंचं कौतुक

भर थंडीत शून्याखाली तापमान गेलं, की सकाळी उठणे म्हणजे शिक्षा. त्यानंतर तयार होऊन, मोजे घातलेल्या हाताने खिशातून गाडीची किल्ली काढणे. कॉफीचा कप आधी गाडीच्या टपावर ठेवून मग दार उघडणे. फावड्याने गाडीच्या निदान पुढच्या आणि मागच्या काचेवरून बर्फ काढणे. तोवर मोजे ओलो होऊन बोटं निळी पडल्याचं चित्र डोळ्यासमोर दिसायला लागतं.
मग मागच्या दारातून बॅग आणि पुढच्या दारातून कॉफीसकट आपण आत शिरलो, की हुश्श्श्श्श्श्श करतांना तोंडातून वाफच निघते, आणि साध्या साध्या क्रिया करायला आपल्याला दुप्पट वेळ लागलाय, ह्या जाणीवेने म्हातारी कशीबशी निघाली कामाला- असं मनातल्या मनात मी स्वत:ला टोमणा मारून घेते.

पण आज बर्फामुळे शाळेला सुट्टी मिळाली. काय मज्जाय! भारतात खूप पाऊस झाला की, किंवा कधी जातीय दंगे असोत की बॉम्बस्फोट- शाळेला सुट्टी मिळाल्याचा आनंदच मुलांना जास्त. तशीच इथे कालपासूनच बर्फाची चर्चा सुरु झाली:
"मिस डी, तुम्हाला म्हायतीये का? बर्फ कधी होणारे?"
"आता मी काय Weatherman लागून गेलेय की मला माहिती असणारे?"
"पण लंचरूम मधे लोक म्हणत होते."
"अरे पण रात्री बर्फ पडून गेला तरी उपयोग नाही. कारण बर्फाच्या गाड्या येऊन सकाळपर्यंत तो स्वच्छ करून ठेवणार, की मग शाळेच्या बस ला काही प्रॉब्लेम नको."
"पण मग सकाळीच बर्फ पडू देत, म्हणजे सुट्टी मिळेल."
" हो हो- मागच्या आठवड्यात भल्या पहाटे ५ ला बर्फ सुरू झालं होतं. पण बर्फाचा खरा धोका तो पडतांना फारसा नसतो. बर्फानंतर मात्र रस्ते घसरडे होतात- आणि चिखल- म्हणून गाडी चालवणं कठीण असतं."

" अरे, मी ऐकलंय की उलटा पायजामा घातला की बर्फ पडतं."
" माझी आई म्हणे उशीखाली काटा-चमचा ठेवून झोपायचं."
" मागच्या वर्षी त्यांनी सुट्टी... ... ...."

ह्या बडबडीने वैतागून मी शेवटी ओरडले- की आता पुरे तुमचं बर्फ पुराण. पण मनातुन मी ही अक्षरश: प्रार्थनाच करत होते, की नेमका मध्यरात्री नंतर बर्फ पडू देत. सुट्टीचा एक दिवस मला पेपर तपासायला लागणारच होता. सकाळी ५ ला उठून मग आशाळभूतपणे आधी शाळेची वेबसाईट वाचली. शिवाय तेवढ्यात एका सहकाऱ्याचा snow-chain चा फोन आलाच. HOD ने २ लोकांना फोन आधी केला, की ती २ लोकं ठरवून दिलेल्या अजून ४ लोकांना फोन करणार- असं करत करत व्यवस्थीत सगळ्यांना शाळा बंदची बातमी कळते.

मात्र एकूणच ह्या गार प्रदेशांमधे हवामानाची चर्चा रोजच होत असते. ब्रिटीश लोक म्हणे रोजच दिवसाची सुरुवात "आज काय हवा पडलीये!" ह्या वाक्याने करतात :) इथे रूळल्यावर "उद्याचं तापमान बघून घालायचे कपडे इस्त्री करायची" सवय लागते. त्याला कारणीभूत इथले अतिशय अचूक weather forecasts म्हणावे, की लोकांना बोलायचे विषय लागतात ते- काही ही असो. पण ऋतूंचं कौतुक असतंच फार.

त्यातल्या त्यात स्प्रिंग (वसंत) आणि ऑटम (शरद) म्हणजे नाना रंगांचे ऋतू. बर्फ रोजचंच झाल्यावर पांढऱ्या काळ्याची वर्णनं तरी किती करणार? पण माझ्या Creative Writing वर्गासाठी मी ऑटमसाठी खास कविता लिहून घेतली.
त्यासाठी आधी अंगणातून पानगळीच्या कचऱ्यातून २०-२५ छान छान पानं गोळा करून आणली. आणि वर्गात जाऊन प्रत्येकाला एक एक पान दिलं. "आज आपण ह्या पानाचं अगदी सूक्ष्म निरीक्षण करून त्यावर कविता लिहणार आहोत. २ मिनिटं सगळ्यांनी नीट आपापली पानं बघून घ्या!"

आणि मग मधेच हल्ला करायचा-
"अरेरे! चुकलंच बरं का. इकडे द्या ती पानं. ती आत्ता द्यायचीच नव्हती मुळी तुम्हाला."
मग सगळी पानं गोळा करून पुन्हा हल्ला,
"ह्म्म- खरं म्हणजे, नाहीतरी तुम्ही आपापलं पान बघितलंच होतं. तर मग आता उगीच उलट्या दिशेने लेसन करण्यात काही अर्थ नाही. जरा इथे येऊन प्रत्येकाने आपापलं पान ह्या पिशवीतून परत घ्या."
मग मुलांमधे जोरात चर्चा- मोठ्ठा गोंधळ.
"ए नाही- हे पान माझं नाहिये- माझ्या पानावर पिवळे बुट्टे होते."
"माझ्या पानाचे काटेरी कोन होते."
"माझ्या पानाला लालसर छटा होती."
" अरे ते माझं पान आहे वाटतं- कारण त्याचा कोपरा दुमडलेला होता."

असं करून बहुतेक मुलांना आपापली पानं बरोब्बर लक्षात असतात. मग मुलांना विचारायचं, की तुमची पानं तुम्हाला लक्षात का राहिली? कारण तुम्ही त्यांचं सूक्ष्म निरीक्षण केलं होतंत. लेखक सुद्धा निरीक्षणातूनच कलाकृती निर्माण करतात, आणि त्यातल्या वर्णनामुळेच ती तुम्हाला आवडते, कळते, आणि लक्षात राहते.

ऑटमच्या पानांनी मी हा लेसन शिकवला खरा- पण बर्फाचं वर्णन- आधी मलाच करून बघायचं आहे...

दोन प्रसंग.

प्रसंग एक: शंभर संवादांचे फसलेले प्रयत्न?

शाळेतला एक टिपिकल तास- थोडं वाचायचं, थोडं लिहायचं, थोडी मस्करी, थोडी चर्चा!
कधीकधी होतं असं, मी शिकवायच्या तंद्रीत काहीतरी बोलते. एक मुलगा बाजुच्याशी काहीतरी बोलतांना दिसतो. मी थोड्या विनोदाने त्याला विचारते, "काय रे, हे तुझं नक्की वाचून झालंय ना, कि उगीच टिवल्याबावल्या चालल्याहेत?"
तो एकदम लालबूंदच होतो-
"तुम्ही नेहमी मलाच का फैलावर घेता?? मी वाचून आलोय. मला आवडतंय हे पुस्तक. शी...........सगळा मूड घालवला! What do you know about what I'm doing?" त्याच्या डोळ्यात आता पाणी. मी एकदम भांबावलेली. (असं काय बोलून गेले की त्याला येवढं लागलं???)
तरातरा उठून तो चालायला लागतोय, आणि वर्गाच्या बाहेर जातांना दिसतोय, तोवर माझं भान परत आलं.

"Pete, you're not going anywhere." तो तरीही दारात अडखळला, मी त्याच्या मागे धावले. "Come back in. You are not going out of the classroom without my permisson."
तो कसाबसा आत आला.
"I don't understand, why you have pick on me every f***ing time? I was reading, I've read it. I do my work."
आता माझा पारा चढलेला. "Watch your language mister. Who do you think you are? I think the whole class will agree that I was doing it in good humor! No offense, there was nothing malicious behind those words! तू जरा वर्ग संपल्यावर मला भेट, हे तुझं वागणं काही बरोबर नाही."- मी त्याला ठणकावून सांगितलं. सगळा वर्ग २ मिनिट चिडीचूप. मीच जरा खोल श्वास घेऊन शांत होते, आणि पुढे सुरू करते. एकीकडे त्याचं मात्र अजूनही लाल झालेलं नाक पुसणं चालू होतं. मग मलाच कीव आली. काय मी बोलले त्याला असं?

"काय रे, बाहेर जाऊन पाणी पिऊन येतोस का?"
"नाही मी ठीक आहे आता."
"ओके." चला तर मग. नेहमी प्रमाणे तास संपतो. तो मधे मधे उत्तरंही देतो, कधी ग्रूपमधल्या लोकांशी बोलतो. वर्ग संपल्यावर तो थांबतो, आणि मी त्याला सांगते,
"अरे chill out! आणि तुझं तोंड आवर आधी. थोडं शांत रहावं..."
" हो सॉरी, मला माहिती नाही काय झालं होतं- मी दुसराच विचार करत होतो....माझीच चूक होती. सॉरी."
असं म्हणून तो गेलाही. पण मलाच काय झालं तेवढ्यात की काही सुचेना.
मुलांचा वांडपणा झेलता झेलता कधीकधी विसरायला होतं ना, की त्यांच्याही भावना असतात, व्यक्तिमत्व असतात... दिवसभरात कोण त्यांच्याशी कसं वागलं, गेल्या पिरियड्ला परीक्षेत किती मार्क मिळाले? उशीर झाला म्हणून सकाळी कोणी ओरडलं तर नसेल? एक ना दोन, हजार गोष्टी त्यांनाही सहन कराव्या लागतात ना?
ती वेळ मी निभावून नेली म्हणून ठीक, पण माझ्या स्वरात एक अंशाचाही तिरकसपणा असू शकला असेल- तर खरं मीच त्याची माफी मागायला हवी होती, असा विचार त्या क्षणीच मला अस्वस्थ करून गेला.
शाळेत असतांना मी मार तर कधी खाल्लाच नाही, पण अभ्यासातही लक्ष होतं, म्हणून अक्षरश: १० वर्षात एकदाही ओरडा खाल्ल्याचं आठवत नाही. हूड विद्यार्थी असतात, त्यांना शिकवणं चांगलं जमतं म्हणे- कारण मुलांची नस त्यांना माहीती असते. त्या दृष्टीने मी तर एक पायरी मागेच आहे. हे त्या मुलामुळे मला कळलं.
कधीकधी न शिकवणाऱ्यांना जे दिसत नसतं, ते असं अचानक पुढे येऊन उभं राहतं- प्रत्येक मुलाशी तुमचं एक वेगळं नातं असतं. त्यांचे हावभाव, त्यांच्या आवडीनिवडींशी सतत एकरूप होतांनाही शंभरातल्या एकाच वेळी त्यांच्याशी संवाद साधण्यात यश येतं. बाकी फक्त Grading, Rules, Meanings and Contexts...
आता २० वर्षांनी जर तो मुलगा मला भेटला, तर त्याला आणि मला, काय लक्षात राहील? १०० संवादांचे फसलेले प्रयत्न? की एक संवाद झाला, पण तोही कडवट, त्याची आठवण?
पण नाही, उद्याचा दिवस आहे, पुन्हा प्रयत्न करता येईल. उद्या त्याचा मूड ठीक असला, तर एखाद जोक मारून बघावा म्हणते! :) :) :)

==================================================

प्रसंग २: You are one agressive young lady!

परवा वर्गातल्या एका मुलीच्या पायावर खोक. मी विचारलं तर म्हणाली,
"तुम्हाला Section B मधली जेन माहितिये? आम्ही फुटबॉल खेळतांना तिने मला किक मारली."
"ओSSS, मुद्दाम की काय गं?"
"नाही नाही, बॉलचा अंदाज आला नाही तिला. पण मिस. डी., तुम्ही तिला माझ्याकडून जरा दटावून ओरडाल का???" तिचा खट्याळपणा डोळ्यातून सांडत होता. "तुम्ही तिला जरा जास्त रागवत जा! ती तशी बरीच आहे!"
"होSSS तू म्हणतेस तर मी आता बघ तिला सोडत नाही अजिबात." (मी ही तिच्या विनोदात सामिल झाले.)
दुसऱ्या दिवशी मला जेन वर्गात शिरतांना दिसली.
"ए जेन, तू म्हणे मेरीला किक मारलीस?"
बोरायेवढे मोठ्ठे डोळे करून ती, "तिने तुम्हाला सांगितलं?????????? काहीSS काय???"
"हो, आणि तिच्या मते मी तुझ्यावर अजून जास्त ओरडायला पाहिजे!"
आता तिला तिच्या चुगलखोर मैत्रिणीचा राग यायला लागला होता. "छे, ती काही ही सांगतेय. मी काय मुद्दामहून मारली नव्हती किक.........तुम्ही तिच्यावर का विश्वास ठेवता? माझ्यावर का नाही?" तिने जी गाडी सोडली, ती काही थांबेना. मग मी, "अग बाई हो, हो. You are one agressive young lady, it seems to me!"

आता मात्र ती जे खिदळायला लागली, की थांबेचना. माझ्या भारदस्त शब्दांची तिला भारीच मज्जा वाटलेली असावी. मग दिवसभर तेच चाललं होतं- "मी का म्हणून agressive? ती का नाही?"

ते झालं, आणि दोन दिवसांनी मेरी, आणि जेन, दोघीही माझ्याकडे एकत्र आल्या, "आम्ही Science Lab साठी एक Video बनवतोय. तुम्ही त्यात काम कराल का?"
मी चाटच पडले. "हो करू शकते, पण किती वेळ लागेल? नक्की करायचं तरी काय आहे?"
" काही नाही. तुम्ही फक्त हो म्हणा."
"हो."
"अच्छा, तर मग शाळेनंतर येऊ" म्हणून त्या अदृश्य.
शाळेनंतर आल्या, तर मुकुट वगैरे घेऊन. काय त्यांचा विषय होता ते मला नीटसं कधीच कळलं नाही, पण मेरी माझा मुकुट चोरणार, आणि मग मला ओरडायचं होतं, "You are one aggressive young lady!" मी मुकुट घालून एकदम तय्यार झाले, आणि मलाच इतकं हसू यायला लागलं :) काय पण माझ्या विनोदाचं सार्थक झालं!

अशा प्रकारे एका इंग्रजी नाटकात काम केल्याचा अनुभव माझ्या Resume मधे लागला. किती छोट्या गोष्टींनी जिंकता येतं मुलांना, असा विचार करत होते, तोच कामचुकार रायन पुढे उभा राहिला.
पण ती गोष्ट पुन्हा कधीतरी........

Stories, Stories...

STORIES, STORIES....
Yesterday was characterized by a stilted sense of what some people call "fun". First, out of sheer compulsion of having to finish what I'd begun, I read up the last half of "Five Point Someone." Of the instant international bestseller, a reviewer says, "It is a book version of 'Dil Chahta Hai' ". Then, things turned out to be so that I made an early binner (brunchish dinner) and we enthusiastically headed to Regal for a first look at "Jaane Tu Ya Jaane Na". Little did I know that my day would end in cliché, stories and outrageous claims as much as it had begun with them. Setting for both: College. Age-group: Just hatched college crowd. Theme: Friendship, Love, Insecurity, Growing up, humanness. Fancy words breed great expectations. But alas! We're only humans.

That said, there are huge differences between the two: most of all, a difference of medium which leads to a compensation for plot through visual in case of cinema. There's a natural spark in Adity (Genelia) that makes Imran look like a block of wood though his effort to act shows. No such visual-compensation in "5 Point" for a person who did not come within 5 miles of IIT ever in her life.

Speaking further of characters, it just struck me that the 3 of 5-point-Someoners are at worst, alter-egos of Hari (the narrator) or at best, the alter egos of the author, Chetan Bhagat. I mean, how many representative approaches to life can there be, given the limited scope of an average-student-life? (Bhagat already makes it clear that he's writing strictly about the average. That's been decided at IIT right after the first 5 pointer assignment anyway). "I don't care, I'm the boss" (Ryan) or "I care so much I'm paralyzed" (Alok) or "I don't know whether I care or not"...(Hari)

There are average people in Jaane Tu too: One thing I totally admire about the movie is how the director never ever even once, hints at the sexuality and attractiveness of characters. He doesn't judge them for their sexiness, nor do we. Nor does Jai look at Aditi differently, the way SRK looks at Kajol after her “feminization” in Kuch Kuch Hota Hai. Obviously, there's a time lag in KKHH, but always, the emphasis was on loveliness, not on "belovedness". Rotlu and Bombs are the most average of average people, who settle for someone who would love and accept them instead of fantasizing for Aditi and Jai, respectively. The story unfolds through a circumference of lively, deep, real interesting characters all around Aditi and Jai, who, even at the center, are not the only focus. What's more, they're mostly flat and unidimensional, as compared to Savitri (the mother) or Meghana (the girlfriend). It is as if those character-perspectives on the love-story light it up rather than a story lighting up characters. There's even a cynic in their midst, who, like the audience, slowly starts buying into the story and eventually can't rest until she is assured that the couple was reunited in the end.
Compare this to Alok, Ryan and Hari. Their alternatively whiny, distant or plainly abusive families have nothing to do but serve as fillers. The author seems to be seriously confused between universality of characters and emotion, in contrast to characters without any face at all. What is Neha? A lovable girl who writes to her dead brother, wondering if Hari loves only her body!!! Why couldn't she simply write a journal? The leap from weeping over her brother's suicide note to having sex with a third year student.

After reading "5 Point", I couldn't agree more with the fact that "Tragedy is universal, but Comedy is bound by constraints of time and place." But wait a minute! If Comedy is contextual, why was I rolling in laughter when Jai whined from behind bars, "12.00 baj gaye!!" and Paresh Rawal, the Inspector quipped, "To kya hua? Tu Cinderella hai kya?" If I were living on some remote mountain where Cinderella story had never reached, this wouldn't make any sense to me.
So well, then this should not be just about context either. The fact that I never lived in a hostel, studied (or pretended to study) until 4.00 am, never gawked at girls (or for that matter, boys either), never attempted to steal exam papers, rarely got an equivalent of "5 Point" something on any of my exams- should these things keep me from enjoying the book? Technically, no. Practically, yes yes! I am simply outraged by the ridiculousness of the book, and more outraged by the claims that it shows a piece of life, that it celebrates humanness, that it is a funny take on the over-rated, idolized, glorified cult of the IITs.

• If anyone could compete with John Donne for his metaphysical conceit, it would be Bhagat. A sampler: "Baku, a lungi-clad human toothpick, and just as smelly is my guess." Bhagat does not stop at metaphors.
• There're similies that make you feel as if a lizard is crawling up your neck (speaking of which, do you like mine better than Bhagats? ) "Tearing his rotis like a famished UNICEF kid, Alok got chatty."! In similar vein, exam scores are equated to "graffiti written in contempt" and once a month phone-call to Neha seems like a "dentist calling home about an appointment." But which dentists in India call home to remind people of appointments? As far as I can remember, I went to a different one each time, with the frequency of probably twice in 10 years!
• Top the stylistic charade with alliterative cherries, and this one is my favorite because it combines a similie with alliteration," The instructor sat next to the BLackboard like a BLoated Beetle..."
• Throw in a 5 versions of the F word, 2 of the A word, three of D*** and the language can be labeled "contemporary". Mention Vodka, joints and smoke, and students who've never strayed in those arenas, voyeuristically enjoying the account, think, "Man, this is super cool!"

In reality, characters get sacrificed for a plot that neither sounds interesting, nor plausible. (Alok had to break 11 bones, Neha had to forgive Hari, Prof. Veera had to be unexplicably sympathetic to the cause of three no-gooders who could not make out the difference between right and wrong.)

At one point, Hari says in his own defense, "We got carried away." I wonder if the author would say the same thing when it comes to the writing of this book: He was trying to create a Hrishikesh Mukherjee film, but came away with a David Dhawan instead.

Mostly I pity the book, but I'm enraged when Nerds are painted black. Venkat, who has a good GPA, but is obnoxiously selfish, heartless and hardly human. I suspect the existence of a twisted cause and effect relationship here: People who have good GPAs are hardly human, primarily because of those GPAs. Prof. Cherian loses his son over his ambition, Venkat loses a friend. Nerds have no friends, at any cost, no good/true/real friends. The book almost makes a case that you should be a Five Pointer if,
a) you want to outshine your bookworm classmates through sheer creativity and independent thinking
b) you will have a much more interesting life than a 10 pointer and
c) you will find true friendship and true love as a bonus.

Now, the psychology of nerd-outcasting phenomenon is known to everyone, but my point is, this is cheap comedy- at the expense of a population who can write what one "Should do while at IIT." I would've loved a maturity in writing which does not cast people in ridiculous straitjackets and call it a touch of humor.
Remember Jai and his mom, genuinely funny, in her desperate attempt to convince an already convinced Jai, not to get into a fight? Remember the likable dimwit "bombs", looking at Jai rush inside the airport on horseback and asking, "Is he going to the US too?" haha! Remember Boman Irani in Munnabhai with his inimitable, "Calm down, calm down!"
Well, the difference was always all too clear. What remains, is a matter of choice.

शब्द सवयीचे

शब्द सवयीचे असे का आज घोटाळून बसले
थेंब पानांवर तसे ते आज सांभाळून बसले।

लाट आवेगात आली भेटण्या सागरतिरी
पाऊले भिजली परी ती लाट मी टाळून बसले।

कोसळावे कड्यांवरूनी सत्य निर्मळ जळ जसे
प्रवाही त्या भावनांना आज मी गाळून बसले।

ओळखीच्या प्रदेशाचे आंधळे जे काव्य होते
ठेच त्याला लागली अन स्वत्त्व कुरवाळून बसले।

ये पुन्हा तू पावसा, विखुरल्या मोत्यांपरी
सापडावे मग मला, ते रान तुज माळून बसले।

स्पंदनांना विसरूनी, सोसली मी मुग्धता
पेटवा ते मन आता जे त्यास ओशाळून बसले।